DODATEK 3: PIĘĆ STRATEGII PRZECIW LĘKOWI

"Wielu ludzi straciło nadzieję, że kiedykolwiek wyzdrowieją. Po prostu poddali się, uznając, że

znaleźli się w sytuacji bez wyjścia. Istnieje jednak sposób, w który można pokonać lęk, a strategie opisane w tej książce mogą być w tym bardzo pomocne. Pomogły nam, a teraz stosują je również inni.

[...]  Istnieje wiele pytań, które w gruncie rzeczy wyrażają tę samą obawę: „Co będzie, jeśli ogarnie mnie panika", i równie wiele sposobów, aby powiedzieć sobie: „Nie zwracaj uwagi na to, że się boisz". Odpowiedzi mogą być różne, ale tak naprawdę oznaczają to samo: postaraj się nie walczyć z paniką. Są one przykładem dialogu wewnętrznego, z którym zapewne będziesz mógł się identyfikować. Prawdopodobnie również dodasz do tej listy przykładowych stwierdzeń słowa, którymi sam najczęściej się posługujesz.

Sposób, w jaki do siebie mówimy, może znacząco wpłynąć na to, do jakiego stopnia będziemy umieli sobie poradzić z ogarniającym nas lękiem czy paniką. Jak już zostało powiedziane, ci z nas, którzy cierpią na zaburzenia lękowe, nazbyt często są skłonni posługiwać się wariantem rozmowy A (który polega na ośmieszaniu siebie i stawianiu sobie zakazów). Ponieważ jesteśmy już bardzo przyzwyczajeni do takiego sposobu zwracania się do siebie, zakorzenił się on w naszej podświadomości i posługujemy się nim automatycznie - przez to jednak bardzo trudno nam tak po prostu zacząć używać zwrotów charakterystycznych dla rozmowy B (która wzmacnia nasze poczucie wartości i nie operuje zakazami). 

Nie to jednak mamy na celu. Nie próbując na siłę zamienić jednego stylu mówienia na drugi, możemy je sobie przeciwstawić i w ten sposób stworzyć pomiędzy nimi równowagę.

Niniejsza część powinna być traktowana jako rodzaj informatora, dlatego też wiele szczegółów się powtarza. Czytając parokrotnie o działaniu danej strategii czy rodzaju dialogu wewnętrznego, łatwiej przekonać się o tym, iż sprawdzają się w prawie każdej sytuacji.

Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane strategie pomagające opanować lęk:

1. Traktujmy każdą sytuację jako okazję do posłużenia się metodami pomocy, których się nauczyliśmy. Postarajmy się nie walczyć ze strachem, zamiast na siłę próbować się opanować.
2. Nie oczekujmy od siebie zbyt dużo. Jeśli mamy znaleźć się w sytuacji, której się boimy, nie oczekujmy zbyt wiele od siebie i pozwólmy sobie na odczucie dyskomfortu. Pomoże to zmniejszyć prawdopodobieństwo porażki.
3. Pozwólmy sobie wyjść, jeśli to tylko konieczne. Pozo¬stanie w danym miejscu daje możliwość opanowania lęku, natomiast wyjście stwarza okazję do zwalczenia poczucia wstydu, który nas wówczas ogarnia. W obu wypadkach możemy się wiele nauczyć.
4. Wyobraźmy sobie najgorszy scenariusz sytuacji, w której mamy się znaleźć, i pomyślmy, jaka byłaby nasza reakcja. Wyobrażenie sobie najgorszej z możliwych sytuacji niesamowicie nas przeraża. Jednak pozwala nam to również zastanowić się, co byśmy wówczas zrobili, jak też daje możliwość pomyślenia o odpowiednich strategiach, zanim jeszcze staną się konieczne.
5. Spróbujmy zaakceptować myśl, że będziemy w stanie sobie poradzić. Niektórym z nas trudno uwierzyć, że potrafimy zachować dobre samopoczucie, ponieważ nie wierzymy, że cokolwiek może nam się udać."

J. Bemis, A. Barrada, "Oswoić lęk", Gdańsk 2001, s. 117-118