KRÓTKA POWTÓRKA
"Me, myself and Irene" to świetna komedia ukazująca osobowość wieloraką głównego
DZISIEJSZA SESJA
Wspominaliśmy już kilkakrotnie, że poznawanie funkcjonowania mózgu pozwala nam spojrzeć na rozmaite dolegliwości z innej perspektywy. Odkrywamy, że problemy znajdują swoje odbicie w połączeniach komórek nerwowych (neuronach), które budują nasz mózg - im te połączenia gęstsze, tym lepsze nasze samopoczucie. Pewien zmagający się z depresją człowiek powiedział mi kiedyś, że odkąd uświadomił sobie, że to, czego doświadcza to nie jakiś nienamacalny konflikt duszy, ale czysta biochemia mózgu, odczuł wielką ulgę. Z widzialnym wrogiem łatwiej się zmierzyć - przyznał. Podobnie jak doktor Cozolino, z którego rewelacyjnej książki zaczerpnęliśmy poniższy fragment, wierzymy, że neuronauka i terapia mogą wzajemnie się uzupełniać. Im więcej o sobie wiemy, tym lepiej umiemy sobie pomóc:
"Jeśli wszystko, czego doświadczamy, jest reprezentowane w sieciach neuronowych, to wszelkiego rodzaju psychopatologie — od łagodnych objawów neurotycznych do najgłębszych psychoz — muszą być również reprezentowane w sieciach neuronowych i pomiędzy nimi. Zdrowe funkcjonowanie wymaga odpowiedniego rozwoju i działania sieci neuronowych organizujących świadomość, zachowanie, emocje i wrażenia. Zgodnie z tą teorią psychopatologie są przejawem niedostatecznej integracji i koordynacji sieci neuronowych. Wzorce rozregulowania aktywności mózgowej w konkretnych zaburzeniach potwierdzają teorię, która wyjaśnia objawy psychopatologii, odwołując się do mózgu. [...] Brak troskliwości we wczesnym dzieciństwie, wrażliwość genetyczna i biologiczna lub trauma w każdym okresie życia mogą być przyczyną niedostatecznej integracji pomiędzy sieciami. Nierozwiązany uraz powoduje zaburzenia przetwarzania informacji zakłócające zintegrowane przetwarzanie nerwowe. Potwierdzają to różne dowody. Objawy dysocjacyjne po doznaniu urazu — odzwierciedlające rozłączenie sieci zachowania, emocji, wrażeń i poznania — zapowiadają późniejszy rozwój zaburzeń po stresie pourazowym (Koopman, Classen, Spiegel, 1994; McFarlane, Yehuda, 1996). U dzieci będących ofiarami wykorzystywania psychicznego, fizycznego i seksualnego zwiększa się prawdopodobieństwo nieprawidłowości elektrofizjologicznych w ośrodkach wykonawczych mózgu służących integracji sieci neuronowych (lto i in., 1993; Teicher i in., 1997). Badania te wskazują na podstawową zależność pomiędzy integracji sieci neuronowych a zdrowiem psychicznym. Ogólnie integracja psychiczna przejawia się w tym, że funkcje poznawcze mózgu wykonawczego mają coraz większy dostęp do informacji z sieci neuronowych wrażeń, zachowania i emocji. Najważniejszym punktem integracji nerwowej jest w psychoterapii relacja pomiędzy sieciami afektu a sieciami poznania. Ich dysocjacja następuje, gdy zmiany biochemiczne spowodowane wysokim poziomem stresu hamują lub upośledzają zdolności integracyjne mózgu.
Obwody mózgu gadów i paleossaków w stanie stresu "odłączają się" od świadomej kory neossaków. Takie odłączenie nie może być przypadkowe. Mimo wielkiej wartości mowy wydaje się, ze dobór ewolucyjny szedł w kierunku jej wyłączenia (i ograniczenia przetwarzania poznawczego) w obliczu niebezpieczeństwa. W chwili zagrożenia lepiej zamilknąć i działać! Zakłócona wskutek tego integracja przetwarzania informacji jest chyba najczęstszą przyczyną dysocjacji sieci neuronowych. W sytuacjach obezwładniającego stresu sieci korowe, odpowiedzialne za pamięć, mowę i integrację, wykazują zahamowanie i niedoczynność. Ta sama droga ewolucji, prowadzącą do skutecznego radzenia sobie z bezpośrednim zagrożeniem, spowodowała wrażliwość na trwające dłużej problemy psychiczne, które wymagają psychoterapii.
Posługując się tym modelem, można powiedzieć, ze psychoterapia jest sposobem tworzenia lub przywracania integracji sieci neuronowych i koordynacji pomiędzy różnymi sieciami. Badania wykazały korelację skutecznej psychoterapii ze zmianami pobudzenia obszarów mózgu, które są przypuszczalnie związane z takimi patologiami, jak zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i depresja (Baxter i in., 1992; Brody i in., 2001; Schwartz, Stoessel, Baxter, Martin, Phelps, 1996). Powrót do normalnego poziomu aktywności przywraca wzajemną pozytywną kontrolę pomiędzy istotnymi strukturami a sieciami neuronowymi."
(Cozolino L.J., "Neuronauka w psychoterapii", Poznań 2002, s. 16-17.)
ZADANIE DOMOWE
Doktor Cozolino wspomniał, że celem terapii jest integracja sieci afektu i sieci poznania. Chodzi mianowicie o to, by nasze uczucia odzwierciedlały stan faktyczny, w którym się znajdujemy - a więc były proporcjonalne do zdarzeń. Np. aby w miejscu bezpiecznym serce nie kołatało jak oszalałe, a przy występie publicznym nie dochodziło do omdlenia. Jak takiej integracji dokonać? Jednym z doskonałych sposobów jest rozpracowywanie problemów przy pomocy znanego nam formularza ABCDE. Zapewniam, terapia poznawczo-behawioralna została gruntownie przebadana w ciągu kilku ostatnich dekad - również pod kątem neurologicznym. W najbliższym tygodniu postaraj się wziąć pod lupę jeden szczególny problem, wydarzenie, które nie daje Ci ostatnio spokoju. A następnie rozrysowując wykres ABCDE pokonaj go mocą argumentów. Inaczej mówiąc - integruj swoją sieć!:)
