SESJA 40: DO I PO CZTERDZIESTCE

KRÓTKA POWTÓRKA

O czym był ostatnio? O błędnych nawykach w IV aktach. Mogliśmy poczuć się jak w teatrze, bo dramaturgia codziennych emocji przypomina niekiedy pełen napięć spektakl. Chcielibyśmy, abyście jako stałą powtórkę traktowali nasz terapeutyczny alfabet, zgodnie z którym to nie aktywujące wydarzenia (A) powodują to, co czujemy (C), ale nasze błędne przekonania (B) na ich temat. Dlatego z tymi błędnymi przekonaniami (B) należy podjąć zaciętą dyskusję (D), aby wypracować efektywne (E) myślenie i działanie. Z pewnością dobrze to pamiętasz:)

Dziś sesja wyjątkowa. Oto mija 40. sesja naszej autoterapii. Można by ją potraktować jako jedną wielką-krótką powtórkę, bo dziś będzie wspominkowo. Chcemy powrócić na moment do wszystkich poniedziałków i czwartków, które są za nami, by dzięki tej chwilowej refleksji, uporządkować nieco wszystkie słowa, jakie przyjęły dotąd w tym miejscu nasze klawiatury. 18 października 2012 r. ukazała się "Sesja wprowadzająca", w której możliwie najbardziej realistycznie starałem się przedstawić koncepcję samopomocy według Alberta Ellisa. Kolejne trzy wpisy (Sesja 1 i 2 oraz Dodatek) stanowiły uzupełnienie wprowadzenia do autoterapii. Wraz z Sesją 6 doszło do zmiany formuły, która znacząco się temu miejscu przysłużyła. Do początkowo jednoosobowej redakcji bloga dołączyła Ewelina - psycholog i praktykująca terapeutka, która odtąd przygotowywała wszystkie czwartkowe sesje.  W telegraficznym skrócie powrócimy dziś do każdej z 39 sesji i kilku dodatków z nadzieją, że poza wspomnieniami, zdołamy wyzyskać z nich coś więcej.

DZISIEJSZA SESJA

Poniżej zaprezentujemy wybrane fragmenty z wszystkich dotychczasowych sesji. Dla tych, którzy niedawno dołączyli do naszej społeczności staną się skrótowym przewodnikiem po autoterapii, dla tych natomiast, którzy są z nami od dawna, będą okazją do ponownego przyjrzenia się wybranym strategiom i - miejmy nadzieję - dodatkową inspiracją do zmian:

SESJA WPROWADZAJĄCA

"Pogląd, że człowiek może pomóc sobie sam, przetrwał do bliższych nam czasów w dziełach wielu pisarzy i filozofów (...). Niestety spotkał się z krytyką Zygmunta Freuda i innych terapeutów, którzy uznali, że jedyny prawidłowy sposób na to, by pomóc samemu sobie to poddanie się psychoanalizie z psychoanalitykiem. (...) psychoanaliza i większość innych terapii wbija ci do głowy, że winę za twoje problemy emocjonalne ponoszą twoi rodzice, kultura, a także twoja prywatna makabryczna przeszłość. To wierutna bzdura!" - dr Albert Ellis

SESJA 1: FORMULARZ ABCDE

A + B = C

C + D = E

A- aktywujące wydarzenie

B- błędne przekonania na jego temat

C- to, co w związku z tymi przekonaniami czujemy

D- dyskusja z błędnymi przekonaniami

E - efektywne sposoby myślenia i działania, wypracowane dzięki dyskusji (D)

SESJA 2: DYSPUTA Z PRZEKONANIAMI

A. Ellis wyróżnił 3 rodzaje Dysput:

a) realistyczną - czy są dowody, że tak właśnie jest?

b) logiczną - czy z X naprawdę wynika Y? 

c) pragmatyczną - jakie mam korzyści z takiego myślenia?

SESJA 3: BEZWARUNKOWA SAMOAKCEPTACJA

"Warunkowa samoakceptacja jest jedną z najgorszych przypadłości znanych ludziom. Nie tylko dorosłym - także dzieciom i młodzieży! Pojęcie to oznacza, że akceptujesz siebie tylko pod pewnymi warunkami - kiedy na przykład odniesiesz sukces w jakimś ważnym przedsięwzięciu, albo przysłużysz się społeczeństwu. Brzmi nieźle, co? Ale taka postawa jest naprawdę śmiertelnie niebezpieczna. [...] REBT proponuje proste rozwiązanie twojego problemu związanego z negatywną samooceną. Na czym miałoby ono polegać? Otóż, na zdefiniowaniu siebie jako dobrego człowieka, wyłącznie na podstawie tego, że żyjesz i jesteś istotą ludzką. [...] Przekonaj do tego sam siebie z mocą i z uczuciem. Jeśli uwierzysz w to całkowicie, osiągniesz bezwarunkową samoakceptację." - dr Albert Ellis

SESJA 4: RECEPTA NA LĘKI

Szczególnie istotne jest zidentyfikowanie lęków, które uznajemy za mało racjonalne, choć wciąż odczuwamy ich skutki. Proponujemy więc Kodeks Przeciwlękowy, zawierający argumenty kruszące podstawy naszych przerażających wyobrażeń. 

SESJA 5: POCZUCIE SKUTECZNOŚCI

Istotnym warunkiem zdrowia psychicznego (czasem wymienianym jako najważniejszy) jest poczucie sprawczości. Przekonanie o tym, że mamy wpływ na swoje życie, na to, co czujemy, myślimy, wybieramy. Że to nie złudny los czy niewiadoma steruje naszą przyszłością, lecz my sami, podejmując określone decyzje.  Kluczowe badania nad poczuciem skuteczności zrealizował znany amerykański psycholog Albert Bandura.

SESJA 6: ZDROWE MYŚLENIE

Jeśli Twoje myślenie obfituje w niezdrowe przekonania bez wątpienia jesteś narażany na częste odczucie dyskomfortu psychicznego i nieustannie doświadczasz emocji, które mają destrukcyjny wpływ na Twoje zachowanie, uniemożliwiają Ci realizację wielu celów a nawet negatywnie odbijają się na Twoim zdrowiu.

W jaki sposób zatem rozpoznać, czy dana myśl/ przekonanie jest zdrowa?
Maxie C. Maultsby opracował 5 przejrzystych zasad zdrowego myślenia, które możesz śmiało stosować w celu weryfikowania racjonalności swoich przekonań.

SESJA 7: SENS CZY SENS NONSENSU?

"Prawdopodobnie nieraz miałeś uczucia, których nie życzyłbyś sobie mieć; na przykład czułeś się przestraszony, napięty nerwowy, zły, przygnębiony, poirytowany itd. i życzyłbyś sobie już więcej tak się nie czuć. Możesz coś z tym zrobić.

Możesz szybko polepszyć swoje samopoczucie, jeśli:

1) spojrzysz na swoje myśli;
2) zobaczysz, czy twoje myśli mają sens, czy sens nonsensu;
3) zmienisz swoje nonsensowne, niezdrowe myśli na zdrowe myśli."  - dr M.C. Maultsby

SESJA 8: UWAGA NA SŁOWA, CZYLI KRÓTKA ROZPRAWKA Z JĘZYKIEM

Bądź czujny i uważny jak żołnierz stojący na warcie wypatrujący wroga. Twoimi wrogami są słowa z dzisiejszej sesji – PORAŻKA, MUSZĘ, TO PRZEZ.  Jeśli naruszą Twoje terytorium, rozpraw się z nimi bezwzględnie i bez skrupułów zastąp je bardziej życzliwymi i zdrowszymi  dla Ciebie dialogami. 

SESJA 9: CO ZA TRAGEDIA, CO ZA OKROPIEŃSTWO!

Negatywne odczucia są nam konieczne do zdrowego funkcjonowania. Nie należy ich jednak doprowadzać do skrajności. Nikt nie zagwarantuje nam bezpiecznego, szczęśliwego, dostosowanego do naszych wymogów życia. Powinniśmy więc dołożyć wszelkich starań, by w niepowodzeniach i smutkach, nie przekroczyć granicy absurdu, a więc autodestrukcji.

SESJA 10: NIE RÓB NIC, JESTEŚ ZA SŁABY, ZMIANY PRZYJDĄ SAME

Wyjątkowo przedstawiamy 15-punktową receptę na chroniczne nieszczęście. Jako zachętę przedstawiamy pierwszych 5 przykazań:

1. Żyj w przekonaniu, że jeśli będziesz unikać nieprzyjemnych sytuacji i problemów, one same znikną.
2. Załóż, że niczego nie możesz zmienić, bo przecież nasze życie jest kontrolowane przez innych ludzi i zewnętrzne sytuacje.
3. Nigdy w życiu nie podejmuj żadnego ryzyka i nie wykorzystuj żadnych szans.
4. Żądaj akceptacji wszystkich ludzi w Twoim otoczeniu, a nawet tych, którzy do tego otoczenia nie należą.
5. Przyjmij, że porażka i odrzucenie to najgorsze rzeczy, jakie mogą Ci się przytrafić, i że nie możesz ich znieść.

SESJA 11: PRAWDA, KTÓRA NIE JEST PRAWDĄ

Prawda jest taka, że ufamy temu, o czym jesteśmy przekonani, często wbrew swojemu interesowi i zdrowiu. Prawda jest również taka, że wszystkie powyższe odcinki są równe, a na obrazie jedni dostrzegą profil staruszki, inni zaś odwróconą twarz młodej kobiety z naszyjnikiem na szyi i odkrytym dekoltem. 

Prawdą jest wreszcie to, że potrafimy zinterpretować jedną informację na wiele różnych sposobów. Ważne jest zatem, aby wybierać te interpretacje, które przynoszą nam korzyść, dzięki którym jesteśmy spokojni i czujemy się lepiej.

SESJA 12: BARANIE OCZY I BYCZE JĄDRA

Pizza z baranimi oczami, karaluchy, sok z robaków zadeptanych własnymi nogami. Prawda, że brzmi apetycznie? A jednak przez 5 lat tysiące śmiałków w Stanach Zjednoczonych decydowało się na spróbowanie tych specjałów. Czy mowa o masochistach? Skądże! To uczestnicy reality show znanego w Polsce jako "Nieustraszeni" (ang. "Fear Factor"). [...] To dowód na to, że nie samo zdarzenie (A) spożycia baranich oczu powoduje odruch wymiotny (C). Ale przekonanie (B) o tym, że są to baranie oczy, czytaj - coś, czego normalnie się nie je. Czy jest to rodzaj oszukiwania siebie? Raczej nie. To drobne wyprowadzenie umysłu w pole, mające przynieść długofalowe korzyści. Co dla jednych jest koszmarem, dla innych może być tradycyjnym daniem (pomyśl, jak obcokrajowcy podchodzą do bigosu lub kiszonych ogórków).

SESJA 13: JAK SIĘ ZMIENIAMY?

Stadia zmian wg Prochaskiego:

1) Prekontemplacja

2) Kontemplacja

3) Przygotowanie

4) Działanie

5) Utrzymanie

6) Zakończenie

SESJA 14: PO MAMIE I TACIE MAM JA BZIKA!

Kiedy brakuje nam już sił i wydaje się, że wszystkie zapasy energii zostały wyczerpane, warto... się trochę pośmiać. Ze swojego nieszczęścia, smutku, przygnębienia, depresji, beznadziejności i wszystkich złych cech i doświadczeń, które nas dotyczą. Często humor staje się skuteczną bronią w sytuacji podbramkowej, gdy opanowuje nas wrażenie utraty kontroli nad całym życiem. Nie zalecamy poprzestania na dowcipie.

SESJA 15: JAK MÓZG TWORZY EMOCJE?

W budowie mózgu wyróżnia się dla uproszczenia trzy warstwy. Najbardziej wewnętrzna (pień mózgu) odpowiada za pobudzania najbardziej podstawowych czynności organizmu, jak oddychanie czy krążenie. Środkowa odpowiada za to, co przeżywamy (dlatego nazywana bywa mózgiem emocjonalnym), zewnętrzna, czyli kora, to nasze przemyślane działania (stąd nazwa - mózg racjonalny).

SESJA 16: LEPSZE ZNANE PIEKŁO NIŻ NIEZNANE NIEBO - A WIĘC CZYM JEST OPÓR?

Nie należy się obawiać lęku przed zmianą, lecz przyjąć jako coś koniecznego, ale przejściowego. Wręcz niepokojące byłoby nie doświadczać żadnego dyskomfortu w nowej sytuacji. Znaczyłoby to nic więcej prócz tego, że tak naprawdę nie dokonała się żadna zmiana.
Kiedy zaczynasz coś zmieniać w swoim życiu, powiedzmy chcesz stać się bardziej asertywnym wobec swojego przełożonego i zaczynasz powoli stawiać granice w tej relacji prawdopodobnie dwutorowo zaczynasz odczuwać sprzeczne emocje.

SESJA 17: LĘK PRZED LĘKIEM O LĘK, CZYLI JAK PRZERWAĆ BŁĘDNE KOŁO

T: Ale ty w czasie świąt się smucisz?

K: Nieustannie. Że przeminą.

T: I co się stanie, kiedy przeminą?

K: Będzie mi potwornie smutno.

T: Z jakiego powodu? 

K: Że kiedy były, nie potrafiłam się z nich cieszyć. 

SESJA 18: SKAZUJĘ SIEBIE NA KARĘ DOŻYWOTNIEGO POCZUCIA WINY

Poczucie winy to emocja pojawiająca się w następstwie naszego działania, które uznaliśmy za niewłaściwe, wykraczające poza pewne normy (przyjęte w społeczeństwie normy moralne, prawne, ale też normy określone przez nasze wewnętrzne standardy). Co ciekawe, poczucie winy może się pojawić nawet w następstwie tych zachowań, które nie były intencjonalne, a nawet w sytuacjach całkowicie od nas niezależnych. Mówimy wówczas o nieuzasadnionym poczuciu winy (np. może pojawiać się u osób, które przeżyły wypadek podczas gdy ich towarzysze zginęli). 

SESJA 19: DRUGA SZANSA JEST TERAZ

Słyszysz czasami zagłuszony głos twego Serca?

To oznacza, że ktoś daje Ci ostatnią szansę na Szczęśliwe Życie.

Kolejnej szansy już nie będzie. Korzystaj z tej.

Głos twego Mądrego Serca wskazuje Ci drogę do Szczęścia.

Słuchaj go, bo właśnie teraz trwa Twoja ostatnia szansa.

Korzystaj z niej. Podążaj za głosem Serca.

SESJA 20: NOWOROCZNIE, BEZ PRZYMUSU, NAPRZÓD!

"Jestem zdeterminowany do pracy nad sobą w celu zmniejszenia własnej podatności na zaburzenia. Jeśli będę do tego dążył, moje wysiłki na pewno przyniosą rezultat. Nigdy jednak nie będę superczłowiekiem - jednostką doskonałą, na którą nie mają wpływu żadne przeciwności. I tak będzie dopóty, dopóki jestem tylko człowiekiem!" - dr A. Ellis

SESJA 21: POSTANOWIŁAM POSTANOWIĆ, ŻEBY NIC NIE POSTANAWIAĆ

Część osób jest zdania, że tworzenie postanowień nie ma najmniejszego sensu, gdyż i tak nie uda się ich zrealizować.  Owi sceptycy zdecydowanie twierdzą, że nie zamierzają niczego planować, gdyż „co ma być, to będzie”, więc nie warto sobie czegokolwiek obiecywać. Z jednej strony przyjmowanie perspektywy „tu i teraz”  i dostosowywanie swoich działań do zmieniających się kontekstów jest bardzo przydatne, ale równie ważne jest to, by posiadać perspektywę przyszłościową. Obraz upragnionego celu pozwala sterować nam aktualnym zachowaniem pod kątem przyszłych jego konsekwencji.  Poza tym stawianie sobie celów jest niezbędnym elementem samorealizacji.

SESJA 22: MIŁOŚĆ NIE WYSTARCZY?

"Zrozumienie, jak funkcjonuje umysł, kiedy jesteśmy zawiedzeni lub rozczarowani, pomaga uniknąć błędnych wyobrażeń. W takich chwilach nasz omylny aparat umysłowy predysponuje nas do błędnego interpretowania albo wyolbrzymiania znaczenia zachowań naszych bliźnich, do szukania negatywnych wyjaśnień, tworzenia negatywnych wyobrażeń wprawiających nas w ten stan osób i przypisywania im ich na stałe. Potem postępujemy zgodnie z tymi błędnymi interpretacjami, atakując nie osoby, ale ich negatywne wyobrażenia, które sami stworzyliśmy." - dr Aaron T.Beck

SESJA 23: WULKANY WSTYDU - ERUPCJI CZĘŚĆ PIERWSZA

Próbując  uporządkować obszary wstydorodne  możemy wymienić następujące aspekty JA :

Ja fizyczne – związane z ciałem, wyglądem, zdrowiem/chorobą

Ja psychiczne – temperament, cechy osobowości, uczucia, potrzeby

Ja społeczne – płeć, pochodzenie etniczne, rodzina, funkcjonowanie  w relacjach interpersonalnych,  

Ja duchowe – system wartości, religia

SESJA 24: CHWILECZKĘ, JA TYLKO PYTAM!

Chcemy jedynie, abyś odpowiedział sobie na poniższe pytania:

Czy jestem szczęśliwy?

Jak wyglądałoby moje życie, gdybym pewnego ranka obudził się, a wszystkie moje najskrytsze marzenia byłyby spełnione?

Czy jest coś, co robię, by to się jednak nie stało?

W jakim stopniu jestem optymistą? ...

SESJA 25: DRUGIE ZDERZENIE ZE WSTYDEM

Najważniejsze funkcje wstydu to:

1) informacyjna – źródło wiedzy o sobie samym, poznając obszary własnej wstydliwości odkrywamy wiedzę o nas samych

2) motywacyjna – bodziec do zmiany, motywator rozwoju, wstyd skłania do pokonywania własnych niedoskonałości, słabych stron

3) regulacyjna - strażnik norm społecznych, granic interpersonalnych, jest swoistym drogowskazem relacji, chroni prywatność i intymność.  Człowiek, który byłby całkowicie pozbawiony wstydu  prawdopodobnie nie byłby w stanie nawiązać żadnych bliższych relacji interpersonalnych. 

SESJA 26: MODEL DEPRESJI BECKA

1) Wczesne doświadczenia dają podwaliny nieracjonalnym założeniom i przekonaniom człowieka.

2) Istotne wydarzenie uaktywnia uśpione przekonania.

3) Negatywne przekonania uruchamiają ciąg negatywnych myśli automatycznych.

4) Wypaczony proces myślowy uaktywnia fizyczne symptomy depresji.

SESJA 27: LOGIKA ILUZJI - O ZNIEKSZTAŁCENIACH POZNAWCZYCH

Zniekształcenia poznawcze dotyczą treściowych aspektów naszego myślenia.  Możemy je określić jako iluzje myślowe.  Prowadzą do błędnej oceny prawdopodobieństwa wystąpienia pewnych wydarzeń, nieadekwatnych interpretacji intencji i emocji innych osób  oraz mogą tworzyć i podtrzymywać nieprawdziwy obraz siebie. Wiążą się najczęściej z negatywnymi emocjami. Jedna myśl może jednocześnie zawierać kilka zniekształceń poznawczych naraz. Nasze  doświadczenia, wpływ środowiska decydują o tym, które zniekształcenia i w jakiej formie u siebie obserwujemy.

SESJA 28: JESTEM MAŁPĄ, A MIAŁEM BYĆ PRAWNIKIEM!
"Tak, nie poszedłem na studia. Mogę być szczęśliwy ze swojego życia albo je zmienić. Ale nienawidzenie siebie to głupota. Spójrzmy prawdzie w oczy! Nigdy nie byłem molem książkowym. Na studiach byłbym nieszczęśliwy. Jestem teraz z siebie zadowolony, z mojej pracy i rodziny. Co jest w życiu więcej warte? NIC!".

SESJA 29: NOWE MYŚLI Z AUTOMATU
Automatyczne myśli to te, które przychodzą nam do głowy spontanicznie w ciągu dnia i są kluczem do zrozumienia reakcji emocjonalnych. Mogą mieć postać zarówno słów, jak i obrazów czy wspomnień. W uświadomieniu ich sprzyja trening uważności dotyczący tego, co dzieje się w naszym umyśle. Bardzo często dzieje się tak, że pod pierwszą myślą, kryją się inne ważne, przekonania osoby na temat siebie, świata, innych ludzi.

SESJA 30: PASJE, KTÓRE ZOSTAŁY UŚPIONE
Poczuła ból w okolicach serca. Może to wynik zmęczenia? Miała nadzieję, że porządny wypoczynek pozwoli jej wrócić do formy. Następnego dnia, przystąpiła jak zwykle do dzieła. Kontynuowała prace nad obrazem, ukazującym przepaść. Starała się nie trapić wczorajszymi wątpliwościami. „Co to w ogóle za pomysł! - mówiła sobie – Starać się nie myśleć o myśleniu. Absurd”. Jednak wątpliwości nie ustąpiły na długo. Co więcej, doszły do nich kolejne. Kiedy bowiem obraz z kanionem był całkiem gotowy, naszła ją kolejna refleksja. Spoglądając na swoje dzieło, pomyślała: „Doskonały efekt. I tygodnie długiej, katorżniczej pracy. - zawahała się – Moment, moment. Przecież kocham malować. Chwileczkę...”. Czuła, że dzieje się z nią coś niepokojącego. 

SESJA 31: WYZBYĆ SIĘ UCZUCIA

„Zapomnieliśmy już, że przez stulecia dla najbardziej wartościowych spośród nas ideałem było przezwyciężenie uczuć. Do wzniosłych zadań należało pozbywanie się tej gmatwaniny, odrzucanie tego zakłopotania, gaszenie tego złego ognia. W naszym zapominaniu niewiele pomógł romantyzm. Przekształcił uczucia w wielkie przygody. Uczynił z nich wskazówki przeznaczenia. Pod jego wpływem uczucia stały się wspaniałe, a nawet chwalebne. W każdym razie pożądane. Klasycy, spadkobiercy antyku, zrobili wszystko, by je trzymać na uwięzi. Dla nich uczucia były kłopotem, do którego nie należało dopuszczać."

SESJA 32: WSZYSTKO MA SWOJE KONSEKWENCJE

Niejednokrotnie pisaliśmy o układzie mózg-zachowanie, wedle którego poprzez zachowania wpływamy na nasze myśli i na odwrót - przez myśli kształtujemy swoje zachowanie. Warto pamiętać, że to system sprzężony i jeśli nie wychodzi nam efektywne myślenie, czasem warto wysilić się na efektywne zachowanie. Brzmi absurdalnie? Być może. Ale działa! Wszystko bowiem zostawia ślad w naszych połączeniach nerwowych i im głębsze są szlaki racjonalnego myślenia, tym lepiej funkcjonujemy co dnia.

SESJA 33: POKAŻ MI DOWODY!

Kiedy doświadczamy negatywnych emocji i myśli, zazwyczaj koncentrujemy się na informacjach, które potwierdzają nasze wnioski, dlatego znalezienie potwierdzenia słuszności Twoich przekonań nie przychodzi nam z trudnością ( „Naprawdę jestem beznadziejny, gdyż kolejny raz oblałem egzamin na prawo jazdy”, „Nie można na mnie polegać, skoro nie dotrzymałem obietnicy danej przyjacielowi”). Natomiast znalezienie dowodów zaprzeczających prawdziwości sądów może stanowić kłopot, zwłaszcza w momencie kiedy emocja jest silna. 

SESJA 34: FILMOTERAPEUTYCZNE PORADNIKI

Od niedawna na polskich ekranach zobaczyć można "Poradnik pozytywnego myślenia" - nominowany w 8 kategoriach obraz Davida Russella. Opowiada historię byłego nauczyciela historii - Pata Solitano, który po 8-miesięcznym pobycie w szpitalu psychiatrycznym, wraca na łono kochającej, acz ekscentrycznej rodziny. Cierpiący na chorobę dwubiegunową Pat pragnie odzyskać żonę, z którą rozstał się tuż przed hospitalizacją. Robi więc wszystko, by przywrócić życie do dawnego ładu - chodzi na terapię, dużo czyta i pogłębia relacje z najbliższymi - m.in. przez oglądanie meczów bejsbolowych z cierpiącym na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne ojcem (najmocniejsze ogniwo filmu - Robert de Niro). A także... z zapałem biega, dzięki czemu poznaje młodą wdowę Tiffany, z którą łączy go zażywanie Prozaca i Xanaxu. 

SESJA 35: SKĄD POCHODZI ZŁOŚĆ?

W świecie emocji złość sytuowana jest w większości przypadków w roli „czarnego charakteru”.  Nasilenie złości może się wahać od niewielkiej irytacji po wściekłość. Wielu ludzi nie lubi lub boi się złościć, gdyż później czują się winni, zawstydzeni lub obawiają się, że okazując złość pogorszą swoje relacje z innymi. Złość jest jednak nieunikniona.

 W sytuacjach doświadczania złości, nasz organizm mobilizuje się do obrony lub ataku, czasem również do wycofania się (np. w celu ukarania drugiej osoby lub uniknięcia źródła złości). Podobnie jak w przypadku innych emocji, złość pociąga za sobą zmiany w myśleniu, funkcjonowaniu organizmu oraz w  zachowaniu.

SESJA 36: WŁAŚCIWY MOMENT TO TERAZ, CZYLI ZARZĄDZANIE CZASEM

Jeśli masz poczucie, że spędzasz czas nieefektywnie, spróbuj podjąć się zarządzania tym niewidocznym surowcem. Wybierz technikę, która najbardziej odpowiada Twoim preferencjom. Możesz łączyć poszczególne metody lub z inspiracji nimi stworzyć swoją własną.  A w wolnej chwili odwiedź jedną z naszych stron: PsychologiaCzasu.hip.org.pl.

SESJA 37: MYŚLĘ, WIĘC JESTEM. WYOBRAŻAM SOBIE, WIĘC DZIAŁAM!

Ludzie różnią się między sobą pod względem zdolności wyobrażeniowych. Część, ma łatwość w generowaniu plastycznych obrazów, innym przychodzi to z dużym wysiłkiem. M.C. Maultsby dzieli osoby na te, które „myślą obrazami” (ich umysły porównuje do telewizora) i osoby, które „myślą pojęciami/słowami” (mają umysł pracujący jak radio). Osoby myślące słowami potrzebują z reguły więcej czasu, by osiągnąć pożądany cel terapeutyczny, ale z drugiej strony mają mniejszą skłonność do nieracjonalnych przekonań, także ostatecznie czas dochodzenia do zmian jest względnie podobny u każdej z grup.

SESJA 38: SZCZUR W BASENIE, CZYLI NEUROBIOLOGIA UCZENIA SIĘ

Do dużego naczynia wlano zmętnioną wodę - tyle, by umieszczony w niej szczur nie zdołał sięgnąć kończynami dna. W jednym miejscu tego basenu znalazł się podest, na którym zwierzę mogłoby odpocząć - jest on jednak niewidoczny wskutek zmętnienia cieczy. Wokół naczynia rozmieszczono cztery figury  geometryczne, mające w zamyśle służyć szczurowi za punkty orientacyjne. Podczas pierwszej próby gryzoń przemieszcza się na ślepo w różnych kierunkach aż po pewnym czasie znajduje podest, na którym może przystanąć. Z każdą kolejną próbą - szczur w coraz krótszym czasie znajduje przystań, dzięki skojarzeniu jej lokalizacji z rozmieszczonymi wokół basenu figurami. I tak - pierwsza próba znalezienia podestu trwała 40 sekund, piętnasta zaledwie 8!

SESJA 39: BŁĘDNE NAWYKI W CZTERECH AKTACH

Czasami dzieje się tak, że w głowie pojawiają się myśli i przekonania, które tak naprawdę nie są przekonaniami, w które wierzymy. Aktywizują się one w konkretnej sytuacji i prowokują do działania, którego nie chcemy. Pod wpływem tych „impulsywnych”, irracjonalnych myśli wypowiadamy słowa i podejmujemy aktywność przeciwną do zamierzonej. Po chwili refleksji okazuje się, że jednak „nie mieliśmy tego na myśli”, że „wcale tak nie myślimy”.

ZADANIE DOMOWE

Przyjrzyj się 39 sesjom raz jeszcze. Wybierz jedną, która na ten moment może szczególnie Ci pomóc. Zapoznaj się z nią, wyciągnij wnioski, a następnie przystąp do zadania domowego. Przypomnij sobie, jak poszło Ci z jego wykonaniem poprzednim razem? A jeśli wykonujesz je po raz pierwszy, zastanów się, jakie pozytywne konsekwencje może Tobie przynieść. I nie zapomnij zajrzeć w czwartek!:)